Algemeen
De inrichting van het openbaar bestuur is voortdurend onderwerp van gesprek. In de aanpak van de coronacrisis is zichtbaar hoe cruciaal een goede overheid is. De overheden hebben gezamenlijk en ieder voor zich een belangrijk rol in de bestrijding van de crisis. Opnieuw is gebleken dat provincies de verbindende schakel zijn in het bestuur van ons land. Bovenlokale, regionale en nationale vraagstukken komen immers samen op het niveau van deze overheden. Ook het rijk ziet in toenemende mate het belang van de regionale schaal voor de aanpak van grote maatschappelijke opgaven. Op die regionale schaal moeten, willen en kunnen provincies uitstekend opereren. Bijna nooit als enige, steeds in verbinding met andere overheden, instanties en inwoners. Deze opvatting geven we mee aan de volgende regering. Als Flevoland investeren we deze bestuursperiode op de bestuurlijke samenwerking in onze provincie en met ons omringende overheden.
Bestuurlijke vernieuwing
Deze Statenperiode willen Provinciale Staten de relatie tussen de inwoners en de provinciale overheid verstevigen. En dat gaat verder dan alleen het bieden van de gebruikelijke inspraak. Met Provinciale Staten is hierover van gedachten gewisseld en is inspiratie opgedaan. Dit kan bijvoorbeeld inhouden dat in een vroegtijdig stadium, bijvoorbeeld in het voorbereidingsproces op besluitvorming ruimte wordt gevonden om initiatieven, alternatieven en belangen naar voren te brengen. Meer sturing aan de voorkant is ook voorbereid en daarvoor hebben we een pilot gestart (economisch beleid). De voorbereiding om langs verschillende sporen bestuurlijke vernieuwing toe te passen zijn in gang gezet en worden gestructureerd aangepakt.
Regionale opgaven
Het afgelopen jaar ging alles anders dan we hadden bedacht. We kunnen constateren dat in deze crisis de rol van de overheid fundamenteel van belang is. De overheden, ook onze provincie, heeft moeten omschakelen naar een andere wijze van werken. Onze organisatie heeft kunnen doorwerken, ons college heeft het dagelijks bestuur gecontinueerd en het democratisch systeem heeft voortgang kunnen vinden. De maatschappelijke vraagstukken zijn wel veranderd. Gezondheidszorg en werkgelegenheid zijn in een ander perspectief komen te staan. En tegelijkertijd hebben we onze aandacht kunnen richten op de ontwikkeling en bloei van onze provincie.
Bestuurlijke grenzen zijn daarbij betrekkelijk en we hebben elkaar nodig om de opgaven goed te lijf te kunnen gaan. Daarom hebben we, vanuit het besef van wederzijdse afhankelijkheid en wederkerigheid, ook dit jaar ons gericht op de provincie als een regionale speler, als samenwerkingspartner, als een medeoverheid die bij uitstek geschikt is om de regionale belangen te behartigen, en verbindingen te leggen tussen lokale, regionale en (inter)nationale opgaven. In de zomer hebben we samen met de regio een aanbod geformuleerd aan het volgende kabinet. Dit manifest 'Wij zijn Flevoland!' brengt in het kort in beeld wat Flevoland kan betekenen in de aanpak van de grote landelijke opgaven: 'bouwen aan Nederland', 'innovatieve landbouw', 'een verbindende regio', 'aanpakken en doorpakken' en 'goed op weg als duurzame regio'. Het denken in dergelijke opgaven stimuleert de regionale samenwerking tussen provincie en gemeenten.
Regionale samenwerking is een belangrijke ambitie uit het coalitieakkoord, vanuit een verbindende rol, de schakelfunctie die één van de redenen was om Flevoland te ontwikkelen. De dynamiek van de samenleving laat zich niet beperken door provinciegrenzen. Ontwikkelingen die zich in onze buurprovincies afspelen, hebben betekenis voor onze provincie. Daarom hebben we over onze grenzen heen verbindend en grensoverschrijdend onze partners benaderd om gezamenlijk tot een aanpak van opgaven te komen. Zo neemt de provincie Flevoland actief deel aan de Metropoolregio Amsterdam (MRA). In dit bestuurlijk netwerk wordt intensief samen opgetrokken in de vraagstukken van de MRA en wordt overlegd met het Rijk. In MRA verband heeft Flevoland met de partners intensief overleg over de ruimtelijke ontwikkeling, de woonopgave, economie en mobiliteit in het MRA-gebied. In de deelregio Flevoland trekken we samen op met Almere en Lelystad. We stemmen onze inbreng af. Er is een nauwe wisselwerking tussen de MRA-regio en Flevoland.
Ook in onze buurprovincies realiseert men zich dat de ontwikkelingen in Flevoland ook kansen bieden. De provincie Flevoland neemt ook deel in het samenwerkingsverband Regio Zwolle. Over de invulling daarvan wordt bestuurlijk gesproken. Dit samenwerkingsverband richt zich op economische ontwikkeling, maar in het verlengde hiervan zijn ook thema’s als 'Mobiliteit', 'Human capital' en 'Duurzaamheid' aan de orde. Ook in deze samenwerking blijkt Flevoland een verbindende schakel te zijn en we denken dit verder te kunnen uitbouwen om onze regionale belangen beter te kunnen bedienen. Het is immers de ambitie van het college om deze verbindende positie van meerwaarde te laten zijn voor de ontwikkeling in onze provincie.
Een ‘meerzijdige regionale samenwerking’ heeft het afgelopen jaar bijgedragen aan de intensivering van onze betrokkenheid bij de samenwerking van de gemeenten Ermelo, Harderwijk en Zeewolde. Hun samenwerking in Meerinzicht als bedrijfsvoeringsorganisatie en op het sociaal domein wordt mogelijk verbreed tot een gezamenlijke gebiedsagenda. Daartoe zijn de gemeenten met een verkenning gestart en samen met de provincie Gelderland dragen we bij aan de totstandkoming van deze gebiedsagenda. Deze krijgt eind 2021 zijn beslag. Het belang van Flevoland voor deze regio neemt toe en daarom participeren wij actief in dit proces.
Samen werken
Het afgelopen jaar heeft het coronavirus veel ontwikkelingen, ook in Flevoland, beïnvloed. Zo heeft de crisis ertoe geleid dat de contacten met samenwerkingspartners, met inwoners en met andere overheden anders verliepen dan gepland. In plaats van fysieke ontmoetingen zijn digitale bijeenkomsten, inloopmomenten en overleggen gehouden. Dit brengt een andere dynamiek en samenwerking met zich mee. Onze basis voor de ontwikkeling van Flevoland is de Omgevingsvisie, waarmee we over de komende bestuursperiodes heen kijken. Hierover hebben we met medeoverheden een aantal collegeontmoetingen gehad. Verder is vanuit die visie een regionaal manifest 'Wij zijn Flevoland!' gepresenteerd, waarmee we als regio aangeven welke bijdrage we aan de landelijke opgaven kunnen leveren. De randvoorwaarden die Provinciale Staten hebben verbonden aan een kwalitatieve doorontwikkeling van provincie Flevoland zijn een duidelijke oproep om duurzaam te investeren in Flevoland als samenleving. Andere overheden hebben zich vergelijkbaar uitgelaten. Daarbij gaat het om veel meer dan woningen alleen; Flevoland heeft duidelijk gemaakt dat het gaat om het creëren van een duurzame, aangename en aantrekkelijke leefomgeving voor huidige en nieuwe Flevolanders. Over deze lange termijn is tijdens een bestuurlijke conferentie met alle bestuurders uit Flevoland van gedachten gewisseld. We hebben aangegeven dat we meer als één overheid willen optreden, ook in de plannen voor de doorontwikkeling van Flevoland.
Europa
Europa is voor provincie Flevoland een belangrijke partner. De afgelopen jaren hebben wij de nodige ambitie en bestuurlijke inzet gepleegd in Europese ontwikkelingen. Flevoland heeft zich actief gericht op de belangenbehartiging voor Europese fondsen in de volgende programmaperiode 2021-2027. Daarbij hebben we in 2020 nauwlettend oog gehad voor nieuwe kansen, zoals de serie Europese corona-herstelfondsen en de Brexit Adjustment Reserve, die we actief belobbyed hebben met andere provincies. Naast fondsen, is het belangrijk om vroegtijdig geïnformeerd te zijn over Europees beleid op terreinen die van belang zijn voor de provincie, zoals de thema’s die onder de Green Deal vallen; klimaat en energie, duurzaamheid, circulaire economie, duurzame en slimme mobiliteit, gezonde en duurzame voedselvoorziening of biodiversiteit.
In algemene zin behartigen we de Flevolandse belangen rechtstreeks bij de Europese instellingen of via netwerken waar Flevoland lid van is (Comité van de Regio’s, Conference of Periphere and Maritime Regions en Assembly of European Regions en Huis van de Nederlandse provincies). Flevoland is naast de EU, actief in de Raad van Europa. De commissaris van de Koning is lid van het Congres van Lokale en Regionale Overheden van de Raad van Europa, waar hij voorzitter is van de Monitoring Committee.
Bestuursstijl
Op basis van het Coalitieakkoord 2019 - 2023 hebben we ons ingezet voor de toekomst van de Flevolandse samenleving. Deze samenleving heeft het afgelopen jaar veel moeten incasseren. Ondernemers, maar ook werknemers en kwetsbaren hebben te maken gekregen met de gevolgen van de coronacrisis. De effecten op de samenleving zijn op dit moment nog niet te overzien. Sommige schades zullen pas na verloop van tijd zichtbaar worden. Kwetsbaarheden in sociale en maatschappelijk infrastructuren zijn echter zichtbaar geworden. Naast de aanpak van directe nood hebben we gericht ingezet op waarneembare effecten. De eerste noden hebben we kunnen lenigen, maar de gevolgen voor de langere termijn zijn onduidelijk of onzichtbaar. De nadelige effecten zullen nog lange tijd merkbaar zijn. Vanuit de provincie hebben we onze rol genomen in de aanpak van de crisis, naast de andere overheden. Overigens hebben we positieve effecten tijdens deze crisis waargenomen: saamhorigheid, veerkracht, slimme aanpassingen, innovatief vermogen, nieuwe werkgelegenheid.
Hoe hebben we onze resultaten weten te bereiken? Allereerst door onze verantwoordelijkheden ook in de crisis serieus ter hand te nemen. Provinciale Staten hebben daartoe het nodige initiatief genomen. De democratie heeft - met aanpassingen en flexibiliteit kunnen functioneren. Daarmee hebben we voor getroffen segmenten in de samenleving ondersteuning kunnen regelen. We hebben geacteerd op een manier die aansluit bij de opgaven van dit gebied: open en constructief, in dialoog, praktisch en met inbreng vanuit de praktijk en de samenleving, met onze partners, vanuit vertrouwen. Provinciale Staten hebben direct na de zomer in enkele dialoogbijeenkomsten met Gedeputeerde Staten stilgestaan en nagedacht over de lange termijn ontwikkeling van Flevoland (2050). Ook de maatschappelijke gevolgen van de coronacrisis hebben op deze gesprekken een stempel gedrukt.
Provinciale Staten/Statengriffie
Voor Provinciale Staten en de Statengriffie stond 2020 in het teken van de implementatie van de ideeën die in 2019 -na de statenconferentie– door de diverse statenwerkgroepen zijn opgeleverd. De ambitie was om ruimte te maken voor de majeure dossiers in Flevoland, meer dan voorheen in dialoog met de Flevolandse Samenleving. De vergaderstructuur is hieraan dienend en geeft ruimte voor de politiek. De dienstverlening van de Statengriffie dient aan te sluiten op de ambities van de Staten en wordt ingevuld met de kernwaarden Vernieuwingsgericht-Betrouwbaar-Toegankelijk-Dienstverlenend-Deskundig en Sprankelend.